اختلال شخصیت مرزی بیماری شناخته شده‌ای است و تعداد زیادی از افراد در جهان به آن مبتلا هستند بنا به گفته موسسه ملی بهداشت این اختلال جزو اختلال‌های نسبتا شایع به شمار می‌رود همچنین اختلال شخصیت مرزی بیشترین میزان اشتباه در میان اختلال‌ها از نظر تشخیص به خود اختصاص داده است. از این رو تشخیص این بیماری برای متخصصان بسیار اهمیت دارد. افراد مبتلا به این اختلال دارای بی ثباتی در عاطفه ، خلق و رفتار هستند و تغییر ، عنصر اصلی این اختلال است. با ما تا پایان این مقاله همراه باشید تا اطلاعات کافی را درباره اختلال شخصیت مرزی و نحوه درمان آن به شما بدهیم.
اختلال شخصیت مرزی چیست ؟
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در مرز روان نژندی و روان‌پریشی قرار دارند و مشخصه آنها بی ثباتی در عاطفه خلق و رفتار و خودانگاره است. این افراد دارای روابط بین فردی بسیار بی ثبات هستند. این اختلال را اختلال بی ثباتی یا شخصیت انگاری ، اسکیزوفرنی ، شبه نوروتیک نیز می‌نامند. این افراد در بی ثباتی خلقی خود ممکن است لحظه‌ای نزاع طلب ، لحظه‌ای بعد افسرده و لحظه‌ای شاکی از این که هیچ احساسی ندارند ، باشند.
بی ثباتی‌های عاطفی و اقدام به خودکشی از مهمترین رفتارهای آنها است. اقدام به خودکشی بخشی از تصویر بالینی این اختلال است. بی‌ثباتی عاطفی آنان با سطح تکانش گری بالا ممکن است موجب انجام رفتارهای خود ویرانگری در آنها شود. این افراد ممکن است بر این باور باشند که ترک کردن آنها به معنی بد بودنشان است کوشیدن جهت طرد نشدن از طرف دیگران می‌تواند باعث رفتارهای آسیب زننده به خود شود.
افراد دارای اختلال شخصیت مرزی دچار حملات شدید روان پریشی نشده و در آنها این علایم به صورت گذار و محدود است این افراد در رفتار بسیار تغییر پذیر و غیر قابل پیش بینی هستند در نتیجه نمی‌توانند به آن مقدار کارایی در حد توان خود برسند.
علائم افراد دارای اختلال شخصیت مرزی
1- ترس از ترک شدن
همه ما در زندگی ترس‌هایی داشتیم که آنها را پوشانده‌ایم تا از یادمان برورد شخصیت‌های نمایشی نیز در زندگی خود می‌ترسند اطرافیانشان را از دست بدهند و یا دوستانش او را طرد کنند این افراد با از دست دادن کسی که حتی مدت کوتاهی با آن آشنا شده‌اند و آنها را ترک می‌کنند طوری ناراحت می‌شوند انگار سال‌ها است با او بوده‌اند. آنها به شدت به رابطه خود حساس می‌شوند و حتی کوچکترین نشانه‌ها را به منزله ترک کردن می‌دانند و به شدت بهم می‌ریزند مثلا با فردی قرار دارند و در حد چند دقیقه طرفشان دیر کرده و قصد ترک کردن او را نداشته اما این عمر نیز سبب فکر بد در آنها شده و تلاش می‌کنند هرطور شده نگذارند اورا ترک کنند این وحشت زیاد باعث می‌شود به حیوانات و گیاهان رو آورده که مطمعن هستند نمی‌توانند آنها را ترک کنند.
2- رفتارهای تکانشی و پر خطر
این افراد تکانشی هستند یعنی به طور ناگهانی به فکرشان انجام کاری می‌رسد و بدون فکر آن را انجام میدهند این کار آنها می‌تواند بسیار خطر زا باشد این افراد ممکن است دست به رانندگی غیر عادی ، قمار ، روابط جنسی پر خطر و مصرف مواد مخدر و یا حتی پرخوری زیاد و ... بزنند.
3- خود زنی و خود کشی
شخصیت‌های مرزی ممکن است جنید بار پیاپی برای خودکشی اقدام کنند همانطور که می‌دانید این افراد از طرد شدن و تنهایی بسیار ناراحت و غمگین می‌شوند و از حربه خودکشی و حتی گاهی خودزنی برای جلوگیری فرد از ترک کردن او استفاده می‌کنند گرچه واقعا خود را نکشته اما معمولا در صدی کمی از آنها تا پایان رفته مخصوصا اگر اعتیاد داشته باشند و یا دارای بیماری افسردگی باشند. آنها حتی گاهی برای تسکین درد خود و رسیدن به آرامش اقدام به خودزنی می‌کنند و اکثرا بدنی پر از جراحت دارند و این کار آنها برای جلب توجه نیست و اکثرا آن را از چشم دیگران پنهان می‌کنند.
4- روابط بین فردی پر تنش
این افراد در روابط بین فردی خود بسیار تغییر پذیز هستند و این رفتار را برای هر فردی مانند والدین اطرافیان و یا حتی همسرشان و.. ممکن است انجام دهند . افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در رفتار خود با فرد دیگر مدتی آنقدر با او خوب بوده و صمیمی هستند و او را بالا می‌برند. برایشان آنقدر آن فرد مهم می‌شود که دوست دارند تمام وقت خود را با آن بگذرانند همان اول آشنایی در خصوصی ترین مسائل زندگیشان آنها را شریک می‌کنند اما هنوز مدت کوتاهی از ارتباط‌شان نگذشته ناگهان تغییر می‌کنند چون در ذهنشان طرف مقابل برای او ارزش کافی قائل نشده و آن قد که باید به او اهمیت نداده این افراد نمی‌توانند این را متوجه شوند که یک فرد هم می‌تواند اخلاق های خوب و در کنار آن اخلاق‌های بدی نیز داشته باشد . این افراد مدام در مورد اطرافیانشان بین خوب ترین و بد ترین در نوسان هستند و ثباتی ندارند.
5- بی ثبات بودن تصویر فرد از خودش
این افراد معمولا باور دارند که آدم بدی هستند و اعتماد به نفس آنها بسیار ضعیف است گاهی اوقات همین اعتماد به نفس باعث می‌شود که در انتهای موفقیت ناگهان دست کشیده و وارد رابطه جدیدی شوند مثلا یک ترم مانده تا فارغ التحصیلی از دانشگاه ناگهان انصراف میدهند. همین باعث می‌شود تا در مورد خود نیز تصورات متفاوتی داشته باشند مثلا اگر از آنها بپرسی از خود چه تصوری دارند و چنتا از خلقیات خود را بگویند و بعد چن ماه دوباره این سوال را از آنها بپرسید جواب متفاوتی میدهند.
6- بی ثباتی در هیجان‌ها
اگر اتفاق کوچکی در زندگی افراد دارای اختلال شخصیت مرزی بیافتد برای آنها بسیار بزرگ بوده و خلقشان را کاملا تغییر می‌دهد و به شدت روی آنها تاثیر می گذارد این افراد به هیجانات مختلف زندگی عادت نمی‌کنند به عنوان مثلا افراد عادی می‌دانند که وقتی غمگین می‌شوند چه می‌کنند و چه فکری به سراغشان می‌آید ولی در افراد دارای این اختلال هر بار که غمگین می‌شوند انگار اولین بار هست که برایشان این احساس رخ داده به همین دلیل هر بار به شدت شوکه می‌شوند. افراد مرزی ممکن است برای چند ساعت تا چندین روز پیاپی ، به‌طور مداوم افسرده ، عصبانی یا مضطرب باقی بمانند. و بعد از آن لزوما شادمانی به آنها بر نمی‌گردد و ممکن است موج جدید از هیجانات وارد آنها شود.
7- خشم غیر عادی
شخصیت‌های مرزی اغلب بر خشم خود کنترل ندارند وقتی مسئله عصبانی کننده‌ای پیش می‌آید این افراد نسبت به حالت عادی واکنش بیشتری را نشان میدهند و یا خیلی سریع تر واکنش نشان میدهند این افراد وقتی بفهمند اطرافیانشان قصد ترک کردن او را دارند به شکلی غیر عادی خشم گین می‌شوند و به صورت کاملا غیر عادی فریاد می‌زنند و یا به طور فیزیکی درگیر می‌شوند و بعد از آن عذاب وجدان گرفته و به دلیل اعتماد به نفس پایین فکر می‌کنند آدم بسیار بدی هستند.
دلایل ایجاد اختلال شخصیت مرزی در فرد
از دلایل ایجاد این اختلال می‌توان به عوامل محیطی ، ژنتیک ، ارثی بودن و دوران کودکی پر تنش اشاره کرد. اگر یکی از افراد نزدیک شما اختلال مشابه‌ی داشته باشد در خطر بیشتری قرار دارید. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری در کودکی خود دچار سو استفاده جنسی یا فیزیکی قرار گرفته‌اند و یا از طرف دیگران نادیده گرفته می‌شدند. بسیاری از این افراد در کودکی از والدین‌شان جدا شده یا بچه طلاق هستند.
عوارض اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی می تواند آسیب های زیادی را به زندگی ما بزند مانند عدم تکمیل تحصیلات ، آسیب دیدگی جسمی ، تغییر زیاد شغلی ، مشارکت در روابط خشونت آمیز و حتی روابط زناشویی پر از در گیری و در نهایت طلاق و اقدام به خود کشی. افرادی که دارای این اختلال هستند حتی ممکن است به بیماری‌هایی همچون اختلال اضطرابی ، افسردگی ، اختلال تغذیه ای ، اختلال دو قطبی و دیگر اختلالات شخصیتی و یا حتی به مصرف مواد مخدر مبتلا شوند.
تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی
این اختلال را می‌توان از طریق صحبت کردن مفصل با پزشک و یا دیدن تاریخچه پزشکی و آزمایش‌ها و همچنین ارزیابی روانشناختی تشخیص داد تشخیص اختلال مرزی معمولا در بزرگسالان انجام می شود نه در کودکان.
این افراد می‌دانند دچار چه مشکلاتی هستند و چقدر آنها را اذیت می‌کند به همین دلیل در صورتی که درمانگر نیز اخلاق خوبی از خود نشان دهد آنها نیز بسیار مشتاق به درمان هستند. این اختلال‌ها معمولا از دوران کودکی در فرد ریشه کرده و تا بزرگسالی که خود را نشان می‌دهد همراه فرد بوده و به همین دلیل درمان آن به سادگی نیست و زمان بر است. گاهی حتی این اختلال مرزی همراه با افسردگی و مشکلات دیگر در فرد دیده می‌شود که این نیز کار درمان را سخت تر می‌کند. در ادامه دو مورد از روش های درمانی را شرح خواهیم داد :
1- روان درمانی
درمان انتخابی برای این بیماری روان درمانی می‌باشد . روان درمانی درست می‌تواند به شخصیت‌های مرزی کمک زیادی کرده و آنها را از باورها و هیجانات‌شان آگاه کرده و کنترل‌شان بر آنها بالا رود. در کنار این درمان روان درمانی گروهی نیز سودمند می‌باشد.
2- دارو درمانی
برای گرفتن نتیجه بهتر و تسریع در امر بهبود دارو درمانی نیز در کنار روان درمانی اضافه می‌شود. داروهای ضد جنون برای کنترل خشم و داروهای ضد افسردگی برای بهبود خلق در بیمار استفاده می‌شود . تجویز این داروها برای افراد دارای اختلال شخصیت مرزی باید تحت نظر روانپزشک باشد.
