تا حالا شده کاری بلد باشی اما جرعت انجامش نداشته باشی ؟ آیا مدام خودت رو به خاطر کارهای اشتباهت سرزنش می‌کنی ؟ آیا همیشه فکر می‌کنی به اندازه اطرافیانت خوب نیستی ؟ پس مطمعن باش اینجا بهترین جا هست تا بتونی عزت نفس خودت بالا ببری ما در این مقاله همه چیز را درباره عزت نفس به شما توضیح خواهیم داد و 5 راهکار باورنکردنی برای افزایش آن را خواهیم گفت.
عزت نفس یکی از عوامل مهم در جهت تعیین نوع رفتار می‌باشد در واقع برداشت انسان از رفتار خود نقش تعیین کننده‌ای در برخورد وی با مسائل دارد خودمان را باور داشته باشیم و ایمان داشته باشیم هرکاری را می‌توانیم انجام دهیم گرچه این درست نیست اما افرادی که عزت نفس بالاتر دارند نسبت به افرادی که این را نپذیرفته‌اند احتمال موفقیت بیشتری دارند.
کمبود عزت نفس در واقع ریشه بسیاری از مشکلات ما است اگرچه عزت نفس داروی همه مشکلات ما نیست اما اگر کمی دقیق‌تر ببینیم می‌توانیم ردپای آن را در بیشتر چالش‌های شخصی خود ببینیم. بسیاری از افراد و متخصصین مفهوم اعتماد به نفس را به جای عزت نفس اشتباه گرفته‌اند و اصولا عزت نفس برای آنها شناخته شده نیست اما عزت نفس مهمترین عامل برای شکست‌ها و موفقیت‌های شما است.
عزت نفس چیست ؟
عزت نفس یا حرمت نفس ( Self-esteem ) یک اصطلاح در روانشناسی است که ارزیابی شما از میزان ارزشمندی خودتان است. درواقع باور و اعتقاد فرد به ارزش‌ها و اهمیت خود گفته میشود. در واقع عزت نفس در انگلیسی به دوبخش تقصیم میشود یکی self به معنی خود و esteem به معنی برآورد کردن است.
نظریه کریستوفر مراک در مورد عزت نفس یکی از نظریه‌های پرطرفدار است که مدل دوعاملی را تعریف می‌کند . 1-احساس شایستگی 2- احساس ارزشمندی . نظریه‌های متفاوت دیگری هم هست اما ارتباط بین این دو عامل به بهترین نحو ممکن عزت نفس را بیان می‌کند. عزت نفس از نظر ناتانیل براندن نیز شامل دو جنبه 1- احساس کارآمدی شخصی 2- احساس ارزش شخصی است.
در اسلام نیز عزت به معنای بزرگی و ارجمندی است و در برابر آن ذلت به معنای نبود بزرگی و شرافت استنبود عزت نفس باعث میشود به راحتی پذیرای شکست باشیم .عزت شامل بهره مندی از امکانات مالی و ثروت و هم شامل معنویت گرایی و رهایی از شهوت اسارت است.
امام علی ( ع ) می‌فرماید :
خداوندا! برای من این عزت بس که بنده تو باشم و این افتخار مرا بس که تو خدای من هستی.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
هر چند ما در تئوری برای این دو تعاریف کامل و متفاوتی داریم اما در روانشناسی بالینی تفاوت مشخص و دقیقی بین این دو نیست . هرچند دو عنصر دارای تفاوت‌های کاملا مشخصی هستند اما جدا کردن آنها در هنگام کار بر روی روان و کارکرد ذهن بسیار دشوار است .
اعتماد به نفس ( self-confidence ) یک مهارت فردی است که همه قادر به انجام آن هستند. اعتماد به نفس یعنی فرد چه باوری و اطمینان از توانایی انجام کارهایش ، در درون خود دارد. اما عزت نفس بازتاب ارزیابی یا برآورد یک فرد از ارزش خود است. عزت نفس در واقع اعتقاد و باوری است که فرد درباره اهمیت و ارزش خود دارد. در عزت نفس خودم را دوست دارم اما در اعتماد به نفس خودم را در یک زمینه ای دوست دارم. فردی که از عزت نفس بالا برخوردار است لزوما اعتماد به نفس بالایی ندارد و بالعکس. حتی برخی معتقدن که ممکن است فرد اصلا اعتماد به نفس نداشته ولی عزت نفس بسیار قوی دارد و برعکس. اما بالابودن هرکدام باعث سرعت بخشیدن به بالا بردن دیگری میشود.
تاثیرعزت نفس بالا و پایین در زندگی
بالا و پایین بودن عزت نفس در واقع به این معناست که شما چقدر خود را قبول دارید. افزایش اعتماد به نفس در واقع یک روند است که هر فرد باید آن را به تنهایی طی کند. عزت نفس بالا باعث میشود جلوی سختی‌ها و مشکلات بایستید و آنها را شکست دهید حتی اگر در این راه چند بار شکست بخورید عزت نفس یک قدرت درونی است که به شما انرژی داده و جرات این را پیدا کرده که به کسی تبدیل شوید که دلتان می‌خواهد.
پیشنهاد می کنیم بخوانید
بسیاری از ما معمولا از عبارت اعتماد به نفس استفاده می‌کنیم و حتی گاهی راجب اعتماد به نفس دیگران هم نظر می‌دهیم اما به طور دقیق معنی آن را نمی‌دانیم. حتی گاهی ممکن است عزتن نفس را به جای آن به اشتباه بکار ببریم. با ما در این مقاله همراه باشید تا همه چیز را درباره اعتماد به نفس بدانید!
اما عزت نفس پایین باعث میشود به خود تردید داشته باشید وفکر کنید که آدم ضعیفی هستید و نمی‌توانید به آنچه دوست دارید برسید. در واقع عزت نفس پایین جزو علائم چندین اختلال روانی است و باعث ایجاد نگرانی ، پرخاشگری ، تنهایی و .. میشود. کمبود آن باعث میشود مدام در حال مقایسه خود با دیگران باشیم درحالی که بهتر این است که خود را با گذشته خود مقایسه کنیم و پیشرف‌های خود را ببینیم.
اگر می‌خواهید بفهمید که عزت نفس شما بالا است یا پایین بهتر است سوال‌هایی مانند : آیا فکر می‌کنید انسان خوبی هستید ؟ آیا خودتان را دوست دارید؟ آیا خود را مستحق شادی و عشق میبینید ؟ اگر جواب شما به این سوالات منفی بود یعنی از عزت نفس پایینی برخوردار هستید . پس نگران نباشید ما در این مقاله راه‌هایی را به شما می‌گوییم تا بتوانید به راحتی این عنصر را افزایش دهید.
علائم افراد دارای کبود عزت نفس
افراد دارای کمبود عزت نفس دیدگاه منفی دارند و تمرکز آنها بر نقاط ضعف خود است این افراد دارای استرس هستند و اغلب در بیان نیازهای خود ناتوان هستند و احساس شرم و خجالت می‌کنند و این افراد مدام به مقایسه خود با دیگران می‌پردازند و به این باور دارند که دیگران از آنها برتر هستند این افراد معمولا انتقاد پذیر نیستند و در دریافت انتقاد از دیگران مشکل دارند و زود خشمگین یا ناراحت می‌شوند.
خودآگاهی چه تاثیری بر عزت نفس دارد ؟
بالا بردن خود آگاهی در واقع تاثیر زیادی را بر افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس دارد. خود آگاهی همان داشتن شناخت و اطلاعات استوار درباره خود و پذیرش ویژگی‌های منحصر به فرد خود است وقتی فردی به خود آگاهی می‌رسد تفاوت‌های فردی خود با دیگران و ویژگی‌های خاص خود را می‌فهمد. و این باور به خود روی عمل و رفتار شخص تاثیر زیادی می‌گذارد. بنابراین خود آگاهی باعث شکل گیری باور مثبت در ما و در نتیجه افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس میشود.
5 راهکار باورنکردنی برای افزایش عزت نفس
گوته می‌گوید :
اگر ثروتمند نیستی مهم نیست ، بسیاری از مردم ثروتمند نیستند ، اگر سالم نیستی ، هستند افرادی که با معلولیت و بیماری زندگی می‌کنند، اگر زیبا نیستی برخورد درست با زشتی هم وجود دارد ، اگر جوان نیستی، همه با چهره پیری مواجه می‌شوند، اگر تحصیلات عالی نداری با کمی سواد هم می‌توان زندگی کرد، اگر قدرت سیاسی و مقام نداری ، مشاغل مهم متعلق به معدودی از انسان‌هاست ، اما ، اگر عزت نفس نداری ، هیچ نداری.
تا حالا با واژه عزت نفس به خوبی آشنا شده‌ایم. در زیر 5 راهکار باورنکردنی برای افزایش عزت نفس را به شما خواهیم گفت پس اگر عزت نفس شما پایین است نگران نباشید و با ما همراه شوید.
1- بخشندگی و کمک کردن به دیگران
کمک کردن و بخشندگی یکی از بهترین راه‌های افزایش عزت نفس می‌باشد ما نیاز داریم که خود را ببخشیم و می‌توانیم با بخشش دیگران این را در خود بوجود آوریم. با بخشش ، افکار و باورهای بد کنار گذاشته میشود و این خود باعث ظهور نتایج بهتری در زندگی‌مان میشود و باعث افزایش خود کارآمدی در ما میشود. در واقع با بخشش ما اثرات افکار منفی را از خود دور می‌کنیم. و این باعث ایجاد آرامش در ما میشود.
به همکلاسی یا همکاران‌تان کمک کنید بادیگران تا حد امکان مهربان باشید. کارهایی را انجام دهید که پس از انجام آن به خود افتخار کنید همین کارهای خوب باعث افزایش عزت نفس در شما میشود.
2- برای زندگی خود اهدافی را تعیین کنید
هرچقدر ما به موفقیت بیشتری برسیم باعث میشود بیشتر به خودمان افتخار کنیم .تعیین اهداف نقش مهمی را در زندگی ما دارد ما باید سعی کنیم برای زندگی خود اهدافی را تعیین کرده و در مسیر رسیدن به آن حرکت کنیم و این رسیدن به هدف و موفقیت ، هرچقدر هم کوچک در ما شادمانی خاصی به وجود می‌آورد و باعث میشود به خود افتخار کنیم. برای خود برنامه ریزی روزانه تعیین کنیم مثلا روزی یک ساعت می‌خواهم زبان بخوانم و وقتی شما در آن روز این مطالعه را انجام دادید به خودتان بگویید که من در این کار موفق بوده‌ام و توانستم امروز یک ساعت زبان یاد بگیرم این باعث میشود در شما انگیزه و شادمانی خاصی ایجاد شود و این خود باعث افزایش عزت نفس میشود.
3- انتقاد درونی منفی به خود را تغییر دهید
یکی از مهمترین راه‌ها برای افزایش اعتماد به نفس این است که انتقادهای منفی که در فکرتان از خودتان هست را به چالش بکشید.ما در زیر چهار مورد از انتقادهای درونی را گفته و برای هر کدام مثالی می‌زنیم :
انتقاد درونی خشن و غیر منصفانه : من یک اجرای ورزشی را داشته‌ام و دیگران به من گفته اند که بسیار زیبا و مهیج بوده است ولی من به خودم بگویم این اجرا اون چیزی که باید می‌بود نبوده و هیچ کس متوجه حرکت‌هایی که خراب کردم نشده و .. درست نیست و باید سعی کنم به خودم بگویم : وای آنها واقعا از نمایش من خوششان آمده ! درست است که عملکردم آن طوری که باید نبود ولی من تلاشم را کردم و باید به خود افتخار کنم.
انتقاد درونی که به شکلی غیر واقعی همه چیز را به هم ربط می‌دهد :اگر در کاری موفق نشدم مثلا در دوره‌ای شرکت کردم و در آن قبول نشدم نباید بگویم من خنگم ، من در هرکاری شکست می‌خورم ، من هیچ چیزی نمی‌فهمم و.. ما باید سعی کنیم به خود بگوییم درست است که در این دوره قبول نشدم اما همه تلاش خود را کرده‌ام و حالا می‌دانم بر روی چه مسائلی باید کار کنم و چگونه سری بعد در این دوره قبول شوم .
منتقد درونی با نتایجی غیرمنطقی : طرف مقابل من اخم کرده من فکر می‌کنم با من قهر است و این رفتار او به خاطر من است در حالی که باید فکر کنیم درست است که اخم کرده و حالش گرفته است اما من دلیلش را نمی‌دانم و باید از خود او بپرسم.
انتقاد درونی که هرچیزی را مصیبت می‌داند :او درخواستم برای دوستی را قطع کرد پس من هیچ وقت نمی‌توانم با کسی دوست شوم و ازدواج کنم من را هیچ کس دوست ندارد. باید فکر کنیم درست است او جواب رد به من داده اما دلیل نمی‌شود همه به من جواب رد بدهند و مطمعنم در آینده کسی را پیدا می‌کنم که به شدت به من علاقه دارد.
4- هرگز فراموش نکنید هیچ انسانی کامل نیست
شما می‌دانید که انسان کامل نیست و همه ما ممکن است اشتباهاتی در زندگی خود داشته باشیم و این چیز بدی نیست و ما باید از آنها یاد بگیریم و تجربه کسب کنیم و تلاش کنیم تا آنهارا جبران کنیم و به نحو احسنت کارهای‌مان را انجام دهیم. ما باید روی ویژگی‌های خودمان تمرکز کنیم . این کار باعث میشود عزت نفس ما بالا برود.
5- افزایش توانایی ها و مهارت های زندگی
باید سعی کنیم مهارت‌های جدیدی را یاد بگیریم مثلا زبان انگلیسی خود را قوی کنیم یا علوم کامپیوتر را فرا بگیریم و یا هر چه که به آن علاقه داریم مانند نواختن موسیقی یا یک رشته ورزشی و... این امر باعث میشود احساس بهتری نسبت به خود داشته باشیم و به عزت نفس ما کمک زیادی را می‌کند.
سخن آخر درباره عزت نفس
عزت نفس پایین می‌تواند زندگی مارا بسیار مشکل کند بنابراین اگر عزت نفس شما پایین بوده امیدوارم این مقاله کمک زیادی را در بهبود آن به شما کرده باشد مهم نیست در چه شرایطی هستیم مهم این است که برای بهبود این شرایط همیشه راهی هست فقط باید بخواهیم و تصمیم بگیریم وبا قدرت حرکت کنیم و از راه‌هایی که دیگران رفتند و نتیجه گرفتند استفاده کنیم.
